نکته پنجم در فرازهای دعای عرفه توجه به پیرامون است که بسیار اهمیت دارد. دین و دیانت و دعای عرفه انسانی را که در دل خاک زندگی می‌کند به جایی می‌رساند که به آسمان توجه کرده و به ملائکه الهی و پیامبران رحمت(ع) سلام کند. در دعای عرفه انسان از فرش حرکت کرده، اوج می‌گیرد و به عرش می‌رسد. انسانی که دعای عرفه می‌خواند با فردی که پای سفره دعای عرفه ننشسته یکی نیست. کسی که پای دعای عرفه است، توانسته انبیا، ائمه، اولیا و ملائکه را مورد خطاب قرار دهد و در طول تاریخ حرکت کند. دعای عرفه بدان معناست که انسان به برکت این دعا به معرفت دست یابد.
اصل معرفت توفیق الهی است و خدا انسان را پای این دعا می‌نشاند و اگر چنین شود، اتفاقات رقم خواهد خورد. روح دعای عرفه نشان می‌دهد که دیگران نیز ولو در فضای این دعا نفس نکشند، از برکات آن برخوردار خواهند شد. آن‌چنان این دعا نورانیت دارد که کوچه پس‌کوچه‌های شهرها را روشن کند. البته این یک سنت الهی است؛ چراکه گاهی دل‌هایی که با هیچ چیزی تکان نمی‌خورد، با چند تکه استخوان شهید یک گمنام می‌لرزد.
ناز بندگان الهی درب خانه خداست
درون خواسته‌هایی که در دعای عرفه مطرح می‌شود، سطح خواسته‌ها آن‌چنان متفاوت می‌شود که دیگر نیازی وجود ندارد. دعای عرفه بیش از اینکه روح نیاز داشته باشد، حقیقت آن ناز بندگان الهی درب خانه خداست. در فرازهایی از دعای عرفه صحبت از خواسته و طلب نیست، بلکه حرف‌هایی در این دعا بیان می‌شود که دیگر بوی نیاز نمی‌دهد.
خداوند متعال آن‌قدر بندگان خود را بالا می‌برد که اجازه می‌دهد آن‌ها با ناز به درب خانه او روند که در بیشتر مناجات و دعاها نیز رگه‌هایی از این ناز آمدن وجود دارد. البته توجه به جایگاه عرفه و عرفات، بیت‌الله الحرام و حج موضوع بسیار مهمی است که باید بدان توجه کرد. جایگاه حج چنان والاست که در برخی روایات آمده که پازل شخصیتی انسان بدون حج کامل نمی‌شود.
انسان قبل و بعد از دعا تفاوت دارد
خواندن دعای ۴۷ صحیفه سجادیه کمک می‌کند تا نقطه‌های کمرنگی که به حسب ظاهر در دعای عرفه امام حسین(ع) وجود دارد، پررنگ شود؛ مانند دعایی که برای امام زمان(عج) در دعای ۴۷ صحیفه آمده است. این دعا فرازهای زیبایی دارد که توجه انسان را به امام زمان(عج) جلب می‌کند. سپس، در این دعا به کسانی که منتظران ظهور هستند پرداخته می‌شود. همچنین، ضمن اینکه دعای عرفه را به عنوان دعا و طلب می‌خوانیم، اصل آن یک درس است. اصل دعا رشد است و اگر حاجت انسان برآورده نشود، کمی از جریان دعا را دربرگرفته، اما بیشترین قسمت جریان دعا این است که انسان قبل و بعد از دعا تفاوت خواهد داشت و بداند چیزهایی را که طلب می‌کند، قرار است در مسیر آن‌ها قدم بردارد.
دعای عرفه نقشه راهبردی و چشم‌انداز انسان است، یعنی نگاه آینده‌پژوهی به جریان زندگی انسان در دعای عرفه رقم می‌خورد. لذا قرار است در این مسیر حرکت کنیم و برای دستیابی به حاجات و خواسته‌های خود تلاش کنیم. چیزی که باید در دعای عرفه بدان دست پیدا کنیم این است که باید راه و نقطه‌گذاری‌های زندگی خود را از آن به دست آوریم و باید برای دیگران نیز درخواست کنیم تا خداوند را ه را برای ما بگشاید.
