چهارمین نشست علمی صحیفه پژوهی
دبیر جلسه حجت‌الاسلام‌والمسلمین وافی :
حجت‌الاسلام‌والمسلمین وافی، در ابتدای چهارمین نشست از سلسله‌نشست‌های صحیفه پژوهی که در سالن جلسات پژوهشکده مطالعات تقریبی برگزار شد، دستیابی به سرفصل‌ها و نظام‌نامه آموزشی فرهنگ و معارف صحیفه سجادیه را از مهم‌ترین اهداف این نشست‌ها عنوان کرد و اظهار داشت: انتقال تجربیات اساتید و محققانی فعال در حوزه بهره‌مندی از فرهنگ و معارف صحیفه سجادیه و سبک زندگی دینی از دیگر رویکردهای این نشست‌هاست.
دبیر علمی این نشست با بیان این که انسان امروزی به دنبال فهم چگونگی رابطه خود باخدا، طبیعت و محیط پیرامونی خود است، خاطرنشان کرد: انسان معاصر معنای زیستن بعد از مرگ را مطالبه نموده، به طور جد به دنبال تعریف معنویت و مطالبه آرامش و رضایت‌مندی در زندگی است.
وی بر اهمیت رویکرد و نگاه تیمی در احصا راهکارهای ارائه پاسخ به نیازهای معرفتی انسان معاصر تأکید کرد و اذعان داشت: بنیاد بین‌المللی صحیفه سجادیه بر آن است تا در کنار متخصصان علوم دینی آشنا به منابع و متون اسلامی از ظرفیت اساتید حوزه علوم‌انسانی، به‌ویژه عرصه روان‌شناسی و جامعه‌شناسی که کارهای علمی و میدانی متقنی را رقم زده‌اند، حداکثر استفاده را داشته باشیم تا در حوزه درمان معنوی بعد از جریان پیشگیری، توانمندسازی و مهارت‌افزایی، مقوله ایده‌پردازی و تبدیل معارف به نسخه کاربردی را دنبال نماییم.
حجت‌الاسلام‌والمسلمین وافی، ضمن اشاره به تجربه‌های اساتید در کاربردی سازی نسخه‌های بارز برآمده از متون دینی، اظهار داشت: در موضوع نیایش و دعا به‌ویژه برای بیماران، نیازمند تقویت اعتقاد و ایمان هستیم؛ انس با صحیفه سجادیه ایمان و باور را تقویت نموده، نگرش‌های بیماران نسبت به موضوعات را ارتقا و امید به زندگی و رشد را در ایشان افزایش می‌دهد.
وی با بیان این که در حوزه اجرا و مراحل بالینی، در کنار صحنه‌گردانان حوزه مباحث صحیفه سجادیه، دعا و نیایش، نیازمند فعالان عرصه آمار و بازخوردگیری و تحلیل سنجه‌های آماری جامعه هدف هستیم، اظهار داشت: در کنار اهمیت ارائه آمارهای دقیق و نظرسنجی‌های میدانی، نیازمند روان‌شناسان بالینی و گروه‌های پرستاران هستیم تا در ارائه نسخه‌های درست و دقیق دینی کمک‌کار باشند. اگر نتوانیم همه گروه‌ها را همراه و توجیه کنیم در جهت ارائه نسخه‌های دقیق دینی با مشکلاتی روبرو خواهیم شد.
دبیر علمی نشست، با اشاره به این که در دوره گسترش و ترویج مکاتب و فرقه‌های مختلف، موضوع ذکر و رسیدن به آرامش محور مهم تمام میدان‌های رقابتی است، اظهار داشت: به موضوع دعا و صحیفه سجادیه باید به‌عنوان ذکری که انسان را به رضایت‌مندی و آرامش قدسی می‌رساند، نگاه کنیم.
وی متون دعا، نیایش و صحیفه سجادیه را در تقویت پذیرش زندگی برای انسان‌ها بسیار مؤثر برشمرد و اظهار داشت: یکی از رسالت‌های بنیاد بین‌المللی صحیفه سجادیه این است که دعا به‌عنوان ذکر آرامش‌بخش و نویددهنده آرامش قدسی مطرح و دعا، نیایش و مضامین صحیفه به‌عنوان اذکاری که نگرش انسان را تغییر می‌دهد موردتوجه قرار گیرد؛ صحیفه سجادیه مملو از اذکاری است که به انسان راهکاری برطرف سازی موانع معرفت بخش را ارائه می‌کند.
حجت‌الاسلام‌والمسلمین وافی، تصریح کرد: اگر دعاهای صحیفه سجادیه به‌صورت کاربردی در زندگی موردتوجه قرار گیرد، انسان را از بسیاری از دلبستگی‌ها و تعلقات بی جا خلاص نموده، آدمی را به آیینه تمام‌نما تبدیل و بارقه‌های رشد در این قلب روی خواهد داد.
این استاد حوزه، افزود: کسی که با دعا و نیایش ارتباط بگیرد، به‌واسطه این وجود زلال و پاک، در فضاهای دیگر زندگی به نقطه‌ای می‌رسد که چشمه‌ها، منابع و جرقه‌های حکمت در قلب او روشن شود.
حجت‌الاسلام‌والمسلمین وافی، در بخش پایانی سخنان خود ضمن اشاره به فرازهایی از دعای چهاردهم صحیفه سجادیه، با بیان این که مهارت بهره گری از فرازهای دعا بسیار مهم است، خاطرنشان کرد: امیدواریم در واحدهای نظام‌نامه آموزشی رشته مطالعات حدیثی با رویکرد صحیفه سجادیه، بحث سلامت اخلاقی و معنوی به‌عنوان واحد درسی لحاظ گردد.
در بخش دیگری از این نشست حجت‌الاسلام محمدرضا فؤادیان و دکتر محمدمهدی احمدی فراز در سخنانی به تبیین فرایند کاربردی سازی صحیفه سجادیه در ارتقای سلامت اخلاقی و سلامت معنوی پرداختند.
دکتر محمد مهدی احمدی فراز
دکتر محمد مهدی احمدی فراز به‌عنوان ارائه‌دهنده چهارمین نشست صحیفه پژوهشی، تبیین فرایند کاربردی سازی صحیفه سجادیه در ارتقای سلامت اخلاقی را مهم ارزیابی نمود و اذعان داشت: در حوزه صحیفه سجادیه باید کارهای بنیادینی را دنبال نماییم؛ در عین ارزشمندی آموزش مقاطع و دوره‌های صحیفه سجادیه، ناظر به خلأهای معنوی بشری امروز، نباید از ظرفیت تحول بنیادی صحیفه سجادیه در عرصه بین‌الملل غافل شویم.
وی با بیان این که رشد عرفان‌های نوظهور به‌خاطر گسترش تقاضای بشر امروزی شکل‌گرفته است، اظهار داشت: در حوزه صحیفه سجادیه باید کارهای مستمر و پایدار را دنبال نماییم؛ بیان تجربه‌های ارزشمند نیازمند نگاه فرایندی و راه‌اندازی اتاق فکر است.
این استاد دانشگاه، با اشاره به این که مردم عموماً هنگام مشکلات سراغ دعا می‌روند، اظهار داشت: در نگاه صحیفه سجادیه، دعاها فرایندی به‌هم‌پیوسته برای هدایت انسان به قرب الی الله است؛ هدف از دعاخوانی باید باهدف ائمه از دعا همخوانی پیدا کند و فلسفه اذکار امام سجاد علیه‌السلام موردتوجه قرار گیرد.
دکتر احمدی فراز، جامعیت نگری به دعا را از الزامات کار برای دعا توصیف کرد و با بیان این که دعا از منظر صحیفه سجادیه، تحول اساسی را در خود انسان ایجاد می‌کند، اظهار داشت: با دعا تمام ارتباطات انسانی متحول خواهد شد.
وی با بیان این که دعا با تاثیر گذاری در روان افراد اخلاق انسان را ارتقاء می دهد، خاطرنشان کرد: امام سجاد علیه السلام در جایگاه امامت برای رشد اخلاقی جامعه، فرایند اثرات دعا را به خوبی تعریف نموده اند. دعا اثری ماوراء هم برای دعا کننده و هم برای دعا شوند می‌گذارد.
دکتر احمدی فراز، در ادامه بخشش و عدم بخشش را از موضوعات کلیدی جامعه امروزی در حوزه اخلاق توصیف کرد و اذعان داشت: با دعا و صحیفه سجادیه می‌توان بخشایشگری به فرد ارائه نماییم، تا شهد شیرین و ارزشمند بخشایشگری را تجربه نماید؛ اگر ارتباط انسان با دعا درست و ناظر به تجربیات اکتسابی روشمند اعمال گردد، هیچ‌گاه ارتباط خود با دعا و صحیفه را از دست نخواهد داد.
این محقق و پژوهشگر، بر اهمیت نیازسنجی‌ها و احصا خطایابی‌ها، پیش از انتقال باورها، تأکید کرد و خاطرنشان ساخت: در ارتقای سلامت اخلاقی در حوزه اخلاق، باید به مراحل و فرایندهای کسب حالات نفسانی که تخت تأثیر باورهاست توجه ویژه‌ای صورت گیرد.
دکتر احمدی فراز، افزود: در کار بر روی اخلاق، باید به حوزه باورها توجه داشته، اعتقادات به‌صورت حقیقت تزریقی و اکتسابی و حوزه تربیت به‌عنوان مقوله‌ای اکتشافی موردتوجه قرار گیرد.
وی صحیفه سجادیه را یکی از بهترین روش‌های تقویت باورهای دینی توصیف کرد و اذعان داشت: در فرایند کاربردی سازی صحیفه سجادیه برای ارتقای اخلاق، باید فرایندها استمرار داشته باشد؛ در کاربردی سازی، نیاز مخاطب شناسایی و بر اساس طراحی دقیق نیازها، ارائه درست در دستور کار قرار می‌گیرد.
سخنران این نشست علمی، آموزش الفبای دریافت و ارتباط با دعا را، پیش از ورود به مقوله صحیفه سجادیه مهم ارزیابی نمود و اذعان داشت: در حوزه اخلاق، ارتباط با خود و دیگران بسیار پررنگ بوده، معنویت در بعد جسم و روان تأثیر متقابل دارد. اگر معنویت مبتنی بر دعا پیگیری شود، اثرات ارزشمند و پایداری را در حوزه سلامت اخلاقی در پی خواهد داشت.
وی در ادامه با بیان این که دعای مکارم‌الاخلاق، اخلاق کریمانه را تبیین و به زیبایی معارف، محاسن و مصادیق اخلاقی را ارائه نموده است، خاطرنشان کرد: این که چگونه باور بخشایشگری در مخاطب ایجاد شود، نیازمند توجه به فرازهای متعددی از مضامین دعاست. در تقویت بنیه‌های بخشایشگری با دعا، فرایند نحوه ارائه و اصلاح نوع نگاه‌ها به دعا، مورد تاکید است.
دکتر احمدی فراز، در بخش پایانی سخنان خود ضمن اشاره به تأسیس پژوهشکده مطالعات معنوی، اظهار داشت: با تأسیس کارگروه‌های تخصصی پژوهشکده مطالعات معنوی، معنویت کاربردی در حوزه دعا در حال طراحی است.
حجت‌الاسلام فؤادیان
حجت‌الاسلام فؤادیان نیز به‌عنوان ناقد این نشست علمی تصریح کرد: هر دانشمند، فرهیخته و متفکری به سمت صحیفه سجادیه رجوع کند، در برابر این آینه تمام‌نما، نکات بدیع و جدیدی را بازخوانی و خوانش نوینی از این ادعیه نصیبش خواهد شد.
وی به خدمات ارزشمند دکتر احمدی فراز در نشر معارف و بهره‌گیری ایشان از دانش‌های جدید علوم‌انسانی اشاره کرد و گفت: استاد احمدی فراز احصا نکات روان‌شناسی جدید و جذاب از صحیفه سجادیه را ناظر به خلأهای علمی و پژوهشی ارائه دادند.
حجت‌الاسلام فؤادیان با بیان این که دانش‌های نو و لؤلؤهای گران‌بها را باید از دل دریای صحیفه استخراج نماییم، اظهار داشت: مسائل عادی زمانی که با علوم جدید ارتباط می‌یابد، برای دانشمندان دستاوردهای فوق‌العاده‌ای را ایجاد می‌کند؛ صحیفه سجادیه متن دست اولی است که گوهرهای ارزشمندی برای متخصصان حوزه‌های مختلف دانشی خواهد داد.
وی در بخش دیگری از سخنان خود خاطراتی را از مواجهه و رویارویی اساتید و اندیشمندان حوزه‌های مختلف دانشی با فرازهایی از دعاهای نورانی صحیفه سجادیه ارائه کرد.
حجت‌الاسلام فؤادیان در بخش پایانی سخنان خود بحث سلامت اخلاقی و بهداشت معنوی جسم، روح و روان را موردتوجه قرارداد و اذعان داشت: هنرمندی حضور در محضر صحیفه سجادیه بر این است که از جاهایی که عموم فکر نمی‌کنند، بتوان مقوله‌های معرفتی چون؛ بخشش را احصا نماییم.
مطالب بیشتر :
