به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی بنیاد بین‌‌المللی صحیفه سجادیه به نقل از پایگاه خبری اسراء، حضرت آیت الله العظمی جوادی آملی در جلسه درس خارج فقه روز چهارشنبه (1400.09.24)، بخشی از درس را به مباحث اخلاقی اختصاص دادند و با اشاره به فرازهایی از ادعیه صحیفه سجادیه اظهار داشتند: معمولاً دعاها محور اصلی‌شان طلب مغفرت و آمرزش و امثال ذلک است، اما صحیفه سجادیه یک کتاب علمی و درسی است؛ در عین حال که طلب مغفرت و امثال ذلک میخواهد، راه ذکر میکند، دلیل ذکر میکند و حقایق را بیان میکند.
ایشان ادامه دادند: مثلاً الآن پیش ما انسان فصل اخیرش ناطق است؛ «جوهر جسم نام حساس متحرک بالإرادة ناطق» این ناطق را ما فصل اخیر میدانیم، اما در دعای نورانی امام سجاد ناطق فصل اخیر نیست بلکه «حامد» فصل اخیر است؛ یعنی اگر انسان ناطق بود ولی خدا را حمد نکرد انسان نیست! مسلماً حضرت که نمیخواهد به کسی اهانت کند و بد بگوید! بلکه میگوید اگر کسی نداند این نعمت از کیست و این نعمت را بجا صرف نکند و لساناً نگوید «الحمد لله رب العالمین» بله! او «حیوان ناطق» است اما انسان نیست، چون فصل اخیر انسان، حامد بودن و حمید بودن است.
معظم له خاطرنشان کردند: در دعای اول صحیفه سجادیه که دعای حمد است میفرماید اگر امتی یا جامعهای نعمتها را صرف بکنند و خدا را حمد نکنند «وَ لَوْ کَانُوا کَذَلِکَ لَخَرَجُوا مِنْ حُدُودِ الْإِنْسَانِیَّةِ إِلَی حَدِّ الْبَهِیمِیَّةِ فَکَانُوا کَمَا وَصَفَ فِی مُحْکَمِ کِتَابِهِ: ﴿إِنْ هُمْ إِلَّا کَالْأَنْعامِ بَلْ هُمْ أَضَلُّ سَبِیلًا﴾»؛ این یک دعای مصطلح نیست، عقلی است. میگوید اگر کسی حیوان ناطق بود، نعمتها را صرف کرد، اما نگفت «الحمد لله رب العالمین» یعنی معتقد نبود که این نعمت از کجا آمده و چگونه باید صرف بکند، انسان نیست. او ناطق است، اما انسان نیست!
ایشان تاکید داشتند: می‌بینید که این دعا با دعاهای دیگر فرق میکند. این حکمت است، این معرفت است، این اخلاق است، این فقه است، این حقوق است، از این رو است که انس با این کتاب شریف برای همه لازم است.
ایشان در بخش دیگری از فرمایش خود ابراز داشتند: مطلب دیگر این است که انسان به غیر خدا محتاج نیست! درست است که انسان همیشه به ارتباط با هم وابسته است، اما این کار را خداوند انجام میدهد او بنّای این ارتباطات است. از طرفی میفرماید شما به غیر خدا محتاج نیستید! و از سوی دیگر می فرماید آن کسی هم که کار شما را انجام میدهد به اذن خدا انجام میدهد. برای اینکه تمام کارها به دست خودش است و میخواهد آبروی ما محفوظ باشد و ما به غیر خودش تکیه نکنیم.
