کلیات
سند پشتیبان بنیاد، مجموعه‌ای از ارزش‌ها، مبانی، اهداف، سیاست‌ها و ضوابط ویژه و کلی بنیاد است. این سند به عنوان منشور راهبردی برای هدایت، راهبری، نظارت و استقرار بنیاد محسوب شده و مفاد آن در تمامی شئون و قسمت‌های بنیاد جاری است. این سند مشتمل بر سرفصل‌های ذیل است:
بخش اول:
منطق و ضرورت وجودی بنیاد
الف} منطق وجودی بنیاد
توسعه و پیشرفت، از مهم‌ترین دغدغه‌های بشر در دهه‌های اخیر به شمار می‌رود. در این باره مباحث، نظریات و پرسش‌های گوناگونی مطرح شده که مفهوم، مبانی و الگوهای رسیدن به توسعه از آن جمله است. کشورهای در حال توسعه و به ویژه بلاد اسلامی، از آغاز تاکنون، توجه بیشتری به این دغدغه داشته‌اند. سابقه افتخارآمیز مسلمانان در توسعه علوم، به روشنی بر این ادعا گواهی می‌دهد. اما در عصر حاضر، شاهد عقب‌ماندگی بلاد اسلامی در عرصه‌های مختلف، به دلایل گوناگون هستیم.
تردیدی نیست که اولین پیش‌شرط برای خروج از این ضعف و انفعال و رسیدن به توسعه و پیشرفت مطلوب، پژوهش و ابهام‌زدایی از مفاهیم مدرن و تبیین نسبت آن با مفاهیم دینی است. مرحله بعد، تولید و بازنگری در اندیشههای متناسب با فرهنگ و تمدن اسلامی است، که انسان را دارای ابعاد گوناگونی میداند. بنابراین باید در این زمینه، کاوش و پژوهش کافی صورت پذیرد، تا بتوان بر اساس نتایج حاصل‌شده، به مبارزه با ترجمههای تک‌ساحتی و غیربومی غربی پرداخت.
از این رو، باید به دعا و مناجات، توجه ویژه داشت؛ زیرا دعا یکی از اساسی‌ترین نیازهای انسان است و تأثیر بسزایی در تربیت، ارتقای فرهنگ و پویایی حیات فردی و اجتماعی دارد. دعا و مناجات، هنگامی تأثیر مثبتی خواهد داشت، که با مؤلفهها و مبانی خالق انسان و همچنین دیدگاه و سیره معصومین علیهم‌السلام، منطبق باشد.
ما نهایت شکوه و نیاز و حلاوت و عشق و محبت را در دعاهای ائمه اطهار علیهم‌السلام می‌یابیم، که بر اسرار نهفته در عالی‌ترین مقام وجود و امکان وصول بر آن، اشاره می‌کند. صحیفه سجادیه، یکی از منابع مهم ادعیه شیعه و یک مکتب کامل انسان‌سازی است. امام سجاد علیه‌السلام در قالب زیباترین تعابیر و فصیح‌ترین عبارات، راهی برای صعود و مشاهده عالی‌ترین جلوه‌های توحید و کمال انسانیّت به روی بشر گشوده‌اند. به تعبیر ایشان، دعا در واقع چیزی جز عبادت نیست.
آنچه در ادعیه ماثوره ائمه اطهار علیهم‌السلام و صحیفه سجادیه دیده می‌شود، آن است که لایه نخست این ادعیه، همان احساس نیاز و رابطه عمیق با خداوند است؛ اما در لایه بعدی، انسان‌ها را به سوی تزکیه و توحید و اخلاق عالی انسانی و ظلم ستیزی و عرفان والا و در یک جمله، به سمت «انسان‌پروری و ساختن فرهنگ و تمدن» سوق می‌دهد. این ویژگی بسیار مهم مکتب تشیع است، که چنین گوهر گران‌بهایی را در خود جای داده است و این چراغ پرنور هدایت را در مسیر رشد و تعالی همراه دارد.
متأسفانه بعد از پیشرفت تمدن غرب، از دعا و نیایش با منشأ اسلامی غفلت شد و فرهنگ غرب با استفاده از تمامی ابزارهای رسانه‌ای، کودتایی خزنده را برای از بین بردن معنویت در جامعه، به‌ویژه جوانان، به راه انداخت، تا با زدودن روح آموزه‌های معنوی از سبک زندگی، فرهنگ ناقص خود را به عنوان الگو، تبلیغ و ترویج کند. ازاین‌رو برای مبارزه با این هجمه همه‌جانبه، باید به امر پژوهش پرداخت و برای این پژوهش‌ها، بیش از پیش، برنامه‌ریزی و بودجه تعیین کرد.
با کنار هم قرار گرفتن مباحث پیش‌گفته، به خوبی ضرورت ایجاد بنیاد بین‌المللی صحیفه سجادیه، قابل درک است. با توجه به روشن شدن ضرورت ایجاد این بنیاد، که زیربنای توسعه فرهنگی و پیشرفت جامعه به شمار می‌رود، اکنون باید به دنبال تحقیق درخصوص شیوه‌های مناسب ترویج فرهنگ دعا و نیایش، به‌ویژه در میان جوانان و ارائه و به‌کارگیری نتایج آن در نظامهای فرهنگی و اجتماعی باشیم.
ب} ضرورت وجودی بنیاد
- مسئله‌یابی و حل مسئله برای رسیدن به نتیجه مطلوب، با توجه به مفاهیم صحیفه سجادیه؛
- انجام مطالعات علمی در خصوص صحیفه سجادیه و به‌کارگیری نتیجههای پژوهش در جامعه؛
- تحول در فرهنگ دعا و نیایش و ارتقای دیدگاه جامعه نسبت به تأثیر دعا در پیشرفت علمی و فرهنگی؛
- معرفی صحیفه سجادیه، به عنوان الگوی مطلوب دعا و نیایش در سطح ملی و بین‌المللی؛
- تحقیق، تنقیح و تبیین آموزه‌های صحیفه سجادیه؛
- توجه به رویکرد تحولی درخصوص مفاهیم صحیفه سجادیه، با توجه به برنامه‌های توسعه کشوری و سند چشم‌انداز.
- نشر نتایج پژوهش‌ها و به‌کارگیری آن‌ها در نظامات چهارگانه کشور.
بخش دوم:
ارزش‌ها و مبانی بنیاد
- اهتمام به احیای فرهنگ غنی اسلامی، و تحول بنیادین فرهنگی با توجه به سند الگوی اسلامی – ایرانی پیشرفت؛
- تأکݠید بر کاربردی کردن پژوهش و به‌کارگیری آن در حاکمیت کشور؛
- اهتمام به توسعه فرهنگ اسلامی در عرصه ملی و بین‌المللی با رویکرد پژوهش‌محوری؛
- نقد و بررسی منصفانه مفاهیم صحیفه سجادیه در حوزه فرهنگ بومی و سایر فرهنگها؛
- تبادل نظرات و آرای نخبگان و اندیشمندان درخصوص صحیفه سجادیه در سطح ملی و بین‌المللی؛
- فرهنگ‌سازی و اهتمام بر توسعه مفاهیم صحیفه سجادیه با رعایت امانت، انصاف و اصول انسانی- اسلامی و تکریم فرهیختگان ادبی؛
- ایجاد روحیه خودباوری و تکیه بر توان ملی و بومی برای توسعه و ارتقای فرهنگ نیایش و دعا، به‌ویژه مفاهیم صحیفه سجادیه؛
- تأکید بر تعامل و ارتباط سازنده بین فرهیختگان و صاحب‌نظران جهان و آثار مربوط به دعا و نیایش؛
- تکیه بر استانداردهای پژوهشی و تربیت پژوهشگران مهذب و نخبه در خصوص مفاهیم صحیفه سجادیه.
بخش سوم:
اصول و سیاست‌های حاکم بر بنیاد
- اهتمام به تقویت ظرفیت‌های ملی در تولید و توسعه آثار مرتبط با صحیفه سجادیه؛
- زمینه‌سازی، سازماندهی و نتیجه‌بخشی در جهت جذب منابع مالی از ظرفیت‌های قانونی موجود؛
- ایجاد سازماندهی قانون‌مند برای ارتقا و گسترش فرهنگ نیایش و دعا، مبتنی بر مفاهیم صحیفه سجادیه؛
- ایفای نقش مؤثر در افزایش نقش‌آفرینی بخش خصوصی، حوزه‌های علمیه، هیئت‌های مذهبی و… در نشر مفاهیم صحیفه سجادیه؛
- استفاده حداکثری از فناوری‌های نوین، برای تولید، نشر و ترویج مفاهیم صحیفه سجادیه؛
- توسعه فرهنگ بهره‌برداری امن، سالم و کم‌هزینه از کاربری‌ها و قابلیت‌های آموزشی در سطوح ملی و بین‌المللی؛
- هدایت کمی و کیفی نظام پژوهشی مبتنی بر مفاهیم صحیفه سجادیه، به سمت پاسخ‌گویی و حل مسائل اساسی مربوط به اقشار مختلف جامعه، به‌ویژه جوانان؛
- الهام‌بخشی در قالب‌های تولید آثار فاخر در زمینه صحیفه سجادیه و افزایش کمی و کیفی تولید و توسعه این نوع آثار؛
- فعالیت و انجام خدمات پژوهشی مربوط به مفاهیم صحیفه سجادیه در چارچوب قوانین و مقررات جاری نظام جمهوری اسلامی ایران؛
- اهتمام بر اسناد بالادستی حاکم بر نظام پژوهشی و توسعه علم و فناوری جمهوری اسلامی ایران؛
- اهتمام بر تولید الگوی اسلامی – ایرانی پیشرفت، با تکیه بر آموزه‌های اسلامی، مفاهیم صحیفه سجادیه و فرهنگ غنی ایرانی.
بخش چهارم:
اهداف بنیاد
- تبیین، تبلیغ و ترویج جایگاه عظیم صحیفه سجادیه؛
- زمینه‌سازی برای تعمیق و تحول بنیادین در فرهنگ دعا و نیایش، با توجه به فرهنگ اسلامی و مفاهیم صحیفه سجادیه؛
- توجه دادن افکار مسلمانان جهان به ضرورت نهادینه شدن شناخت صحیفه سجادیه؛
- ایجاد همدلی و وحدت بین مسلمانان با محوریت صحیفه سجادیه؛
- سعی در ایجاد عزم ملی و بین‌المللی در تحقق اهداف صحیفه سجادیه؛
- تشویق به همگرایی و هماهنگی فعالیت‌های علمی، تبلیغی و فرهنگی مبتنی بر مفاهیم صحیفه سجادیه؛
- سعی در ایجاد تلاش عمومی برای فرهنگ کردن مفاهیم والای صحیفه سجادیه در زندگی روزانه و مسیر حیات طیبه انسانی؛
- شناسایی و حمایت همه‌جانبه و جدی از استعدادهای خلاق در راستای ترویج مفاهیم صحیفه سجادیه؛
- طراحی، برنامه‌ریزی و انجام پروژه‌های پژوهشی، با رویکرد اصلی صحیفه سجادیه در حوزه دعا و نیایش؛
- غنابخشی فکری و محتوایی مجالس و مراسم‌های دعا و نیایش، در راستای ارتقاء و تعمیق بصیرت و معرفت اقشار جامعه درباره فلسفه، عمق، ابعاد، تعلیمات و تبعات دعا و نیایش.
- صیانت از روش‌های اصیل و سنتی مناجات‌خوانی و ادعیه‌خوانی و بررسی راهکارهای تقویت و توسعه آن، متناسب با روح معنوی ادعیه و نیایش، همچنین ذوق، سلیقه و گرایش‌های نسل امروز؛
- شناسایی و ریشه‌یابی عناصر و جریان‌های سازمان‌یافته و منحرف تأثیرگذار در مراسم ادعیه و نیایش‌خوانی و مناجات‌خوانی؛
- زدودن تحریفات، خرافات و انحرافات پدید آمده در زمینه مراسم و برنامه‌های ادعیه و نیایش و مناجات‌خوانی و مقابله با رفتارهای موهن و خلاف موازین و جلساتی که بر اساس سبک‌های غربی در حال تکثیر و رشد است؛
- ایجاد ساز و کارهای مناسب برای ساماندهی و تقویت هیئت‌های مذهبی، مداحان، مدیحه‌سرایان و نهادهای متصدی برگزاری مراسم‌ها و مناسبت‌های مذهبی و بزرگداشت اهل‌بیت علیهم‌السلام؛
- ارتقاء و تولید آثار مرتبط با صحیفه سجادیه و به‌کارگیری نتایج پژوهش‌ها در مسائل فرهنگی و اجتماعی؛
- نظام‌سازی و افزایش بهرهوری و کارآمدی در مفاهیم صحیفه سجادیه در سطح ملی و بین‌المللی؛
- تقویت و تثبیت مرجعیت صحیفه سجادیه، در جایگاه الگوی نیایش و دعا، برای تحول، تولید و دستیابی به الگوی پیشرفت ایرانی- اسلامی؛
- شناسایی، رشد و آموزش پژوهشگران و مربیان متخصص درخصوص مفاهیم صحیفه سجادیه، به عنوان اندیشمندان فرهیخته و معتقد به مبانی ایرانی- اسلامی؛
- طراحی و راهاندازی دورههای پژوهشی نوین در خصوص صحیفه سجادیه در سطح ملی و بین‌المللی؛
- ارائه نظریات و مدلهای نیایش و دعا، مبتنی بر مفاهیم صحیفه سجادیه در نظامهای فرهنگی و اجتماعی؛
- گفتمان‌سازی و خطمشیگذاری در حوزه تولید آثار مرتبط با صحیفه سجادیه.
بخش پنجم:
جنبه‌های نوآورانه بنیاد
- بنیاد به عنوان اولین مجموعه علمی و پژوهشی درخصوص مطالعات و برنامه‌های تخصصی مبتنی بر مفاهیم صحیفه سجادیه در کشور، کار خود را آغاز خواهد کرد.
- این بنیاد می‌تواند استانداردهای تولید آثار، تربیت مربی، برگزاری برنامه‌ها و سایر فعالیت‌های مرتبط با صحیفه سجادیه را بر اساس فرهنگ ایرانی- اسلامی تبیین کند و مرجعی برای سنجش آثار منتشرشده مرتبط با مفاهیم صحیفه سجادیه در سطح ملی و بین‌المللی باشد.
- این بنیاد می‌تواند، آموزهها و مفاهیم صحیفه سجادیه را به بطن جامعه در سطح ملی و بین‌المللی نشر و ترویج کند؛
- بنیاد بین‌المللی صحیفه سجادیه، می‌تواند زمینه حضور آثار منتشرشده درخصوص صحیفه سجادیه را در میان آثار فاخر بین‌المللی، از طریق جهت‌بخشی به نظام پژوهشی مربوط به این آثار، فراهم کند؛
- این بنیاد می‌تواند جایگاه دعا و نیایش، به‌ویژه جایگاه مفاهیم صحیفه سجادیه را در سطح بین‌المللی ارتقا دهد؛
- بنیاد می‌تواند، سطح کیفی و کمی آثار مبتنی بر مفاهیم صحیفه سجادیه را در سطح ملی و بین‌المللی گسترش دهد.
بخش ششم:
راهبردهای اجرایی بنیاد
- استفاده از پژوهشگران نخبه، مهذب و متعهد برای تولید و جهت‌بخشی به آثار مرتبط با صحیفه سجادیه؛
- افزایش رقابت‌پذیری آثار منتشرشده در خصوص صحیفه سجادیه، برای حضور در عرصه‌های ملی و بین‌المللی؛
- فرهنگ‌سازی استفاده از نتایج پژوهش درخصوص مفاهیم صحیفه سجادیه، در تولید آثار مربوط به این حوزه در سطح ملی و بین‌المللی؛
- سیاستگذاری و تدوین استاندارهای لازم برای تولید آثار مبتنی بر مفاهیم صحیفه سجادیه؛
- ایجاد همکاری و تعامل سازنده با مراکز پژوهشی و مطالعاتی جهان اسلام و بین‌الملل در خصوص دعا و نیایش، به‌ویژه مفاهیم مربوط به صحیفه سجادیه؛
- تبیین و توصیف نظاممند آموزه‌های دینی و ارائه الگوهای کارآمد فردی و اجتماعی بر اساس نیازهای جامعه و فرهنگ ایرانی- اسلامی در تولید آثار مربوط به صحیفه سجادیه؛
- تلاش برای اثرگذاری و تبدیل شدن به قطب علمی، پژوهشی و آموزشی در خصوص مفاهیم صحیفه سجادیه در سطح ملی و بین‌المللی.
