درباره مؤلف
محمدتقی مجلسی (۱۰۰۳-۱۰۷۰ق) مشهور به مجلسی اول، پدر علامه مجلسی، از علمای شیعه در قرن یازدهم قمری و نویسنده آثاری همچون روضة المتقین و لوامع صاحبقرانی (هر دو کتاب در شرح من لایحضره الفقیه شیخ صدوق است). وی از علمای مشهور عصر صفوی است که به زهد و ریاضت و تقوا شهرت داشته است.
درباره شرح
این شرح به زبان فارسی است. مجلسی در مقدمه کتاب، بهترین دعا را از جانب ائمه می‌داند که بالاتر از کلام مخلوق و پایین‌تر از کلام خالق است. او این رساله را به درخواست برخی دوستان و استخاره با قرآن نگاشته و نام آن را «ریاض المؤمنین وحدائق المتقین وفقه الصالحین» گذاشت. ساختار کتاب وی به صورت یک مقدمه و یک خاتمه است. مقدمه شامل دوازده لمعه و خاتمه شامل دوازده نفحه است.
موضوعاتی که در مقدمه بحث می‌شود عبارت‌اند از:
- لمعه اول: در ماهیت دعا؛
- لمعه دوم: در فضل دعا از طریق عقل و نقل؛
- لمعه سوم: در اوقات دعا؛
- لمعه چهارم: در کیفیت دعاها؛
- لمعه پنجم: عنوان ندارد؛
- لمعه ششم: در حالات استجابت دعاها؛
- لمعه هفتم: در امکان استجابت دعاها؛
- لمعه هشتم: در اسباب اجابت دعاها؛
- لمعه نهم: در بعض افعال مستحب پس از دعاها؛
- لمعه دهم: در ذکر بعض آنهایی که دعایشان مستجاب می‌شود و بعضی که دعایشان مشمول استجابت نمی‌شود؛
- لمعه یازدهم: در تحقیق آنکه دعاها نسبت به اشخاص مختلف می‌گردد؛
- لمعه دوازدهم: در فضیلت ذکر حضرت باریتعالی و فضیلت ذاکران و توابع آن.
موضوعات خاتمه نیز عبارت‌اند از:
- نفحه اول: در فضیلت علم و علما از آیات؛
- نفحه دوم: در فضیلت علم و علما از اخبار؛
- نفحه سوم: در وجوب طلب علم و تعلیم آن؛
- نفحه چهارم: در فضیلت تعلیم علوم و فضل متعلمین؛
- نفحه پنجم: در اوصاف علما؛
- نفحه ششم: در بیان اصناف علما؛
- نفحه هفتم: در بیان علم با عمل؛
- نفحه هشتم: در نهی از گفتار بی‌علم؛
- نفحه نهم: در بیان علوم خوب و بد؛
- نفحه دهم: آداب معلم و شاگرد؛
- نفحه یازدهم: ضررهای مباحثه و مناظره؛
- نفحه دوازدهم: در بیان عقل و عقلا.
در پایان دو مطلب الحاقی نیز وجود دارد: در بیان حقیقت عقلا؛مراد از عقل مذموم.
این کتاب در سلسلة شروح علی الصحیفة السجادیة به عنوان جلد ششم با تحقیق استاد علی فاضلی توسط انتشارات پژوهشکده باقر العلوم در قم چاپ و منتشر شده است.
