سیاست دنیاولایت باطنی معنا
امامت به معنای پیشوایی، [1] پیشروی، و رهبری است. امام نیز به معنای پیشوا ، پیشرو، [2] مقتدا، قیّم ، مصلح، الگو، راه اصلی و راهنماست. [3] کسی یا چیزی که مورد پیروی واقع میگردد، انسان باشد یا کتاب یا چیزی دیگر، به حق باشد یا بر باطل [4]امام است[5].
تعریف اصطلاحی
در اصطلاح کلامی معانی متعددی از این واژه ارائه شده که شایعترین معنای آن ریاست عمومی در امور دین و دنیا است[6] و برخی جانشینی پیامبر در حفظ دین و سیاست دنیا[7] را در تعریف اصطلاحی آن آوردهاند. برخی کاملترین تعریف را ریاست بالاصاله عمومی در امر دین و دنیا در دار تکلیف میدانند[8] که عموم مردم را به حفظ مصالح دین و دنیایشان ترغیب و از آنچه به حال آنان زیانبار است منع کنند،[9] بنابراین، امامت به معنای ریاست عمومی فردی خاص بر امور دین و دنیای مردم در دنیا بالاصاله یا به جانشینی از پیامبر است، زیرا امامت دارای شئونی همچون رهبری سیاسی و زعامت اجتماعی و مرجعیت دینی و تبیین و تفسیر وحی و ولایت باطنی و معنوی است که از این جهت امامْ حجت خدا در زمان ، ولی الله، انسان کاملِ حامل معنویت کلی انسانیت و قطب است[10] و چون امامت دارای شئون والایی است، شیعه آن را همانند نبوت به نصّ و امر الهی [11]و از اصول دین ( مذهب ) میداند،[12] در حالی که در دیدگاه اهل سنت از فروع دین شمرده شده و از این جهت از افعال مکلفان به شمار میآید. [13]
[1] فرهنگ فارسی، ج۱، ص۳۴۶-۳۴۷، «امامت»
[2] فرهنگ فارسی، ج۱، ص۳۴۶-۳۴۷، «امامت
[3] لسان العرب، ج۱، ص۲۱۳-۲۱۵، «امم»
[4] مفردات، ص۸۷، «ام».
[5] المنجد، ص۱۷، «ام».
[6] شرح المواقف الایجی، ج۸، ص۳۴۵؛ شرحالمقاصد، ج۵، ص۲۳۲؛ التعریفات، ص۱۶.
[7] مقدمه ابن خلدون، ص۱۹۱. الاحکام السلطانیه، ص۵. النکت الاعتقادیه، ص۳۹.
[8] تلخیصالمحصل، ص۴۲۶. الالفین، ص۱۲. قواعد المرام، ص۱۷۴.
[9] قواعد المرام، ص۴۵۷.
[10] شیعه در اسلام، ص۱۰۹-۱۲۴. مجموعه آثار، ج۴، ص۸۴۱-۸۵۴، «امامت».
[11] الاحکامالسلطانیه، ص۵. شرحالمقاصد، ج۵، ص۲۳۲. شرح المواقف الایجی، ج۸، ص۳۴۵.
[12] الحاشیة علی الهیات، ص۱۷۹. انیس الموحدین، ص۱۳۷.
[13] دلائلالصدق، ج۲، ص۸. انیسالموحدین، ص۱۳۸.