اگر چه بسیاری از مورخین شهربانو را مادر امام سجاد(ع) و دختر یزدگرد دانسته‌اند، اما محققان معاصر نسبت به این مسئله تردید نموده‌اند. شهید مطهری[1]،شریعتی [2]دهخدا [3]شهیدی [4]تقی زاده،سعید نفیسی و کریستین سن از جمله کسانی هستند که نسبت به این جریان نظر متفاوت دارند.یوسفی غروی، هرچند در گذشته در این مسئله تردید داشت اما سپس با مشهور مورخین هم نظر شد و شهربانو را مادر امام سجاد(ع) دانست[5]
سید جعفر شهیدی در کتاب زندگانی علی بن الحسین، به صورت کامل این قضیه را مورد بحث قرار داده و رد کرده است.[6]
دلائل تردید
- برخی از تحقیقات تاریخی، مادرامام سجاد علیه السلام را کنیزی از اهالی ناحیه سیستان، سِند یا کابل معرفی کرده‌اند[7]
- هیچکدام از مورخین، به دختری به نام شهربانو برای آخرین پادشاهساسانی اشاره نکرده‌اند.[8] تنها مسعودی به سه دختر برای یزدگرد به نام‌های آدرک، شاهین و مردآوند اشاره کرده است[9]
- این شاهزاده ایرانی در قرن دوم نزدبنی‌هاشم ناشناخته بوده است. منصور دوانیقی در پاسخ به محمد بن عبدالله (نفس زکیه) نامه نوشته و می‌گوید: «پس از رحلت رسول خدا صلی الله علیه و آله برتر از علی بن الحسین علیه السلام در خاندان شما متولد نشده؛ مادر او هم ام ولد (کنیز) بود.[10]
منبع: ویکی شیعه
کلمات کلیدی: مادر امام سجاد، شهربانو، کنیز، دختر یزدگرد.
[1] مطهری خدمات متقابل اسلام و ایران، صص۱۳۱ -۱۳۳
[2] شریعتی، تشیع علوی و تشیع صفوی، ص۹۱
[3] لغت نامه دهخدا
[4] زندگانی علی ابن الحسین(ع)، ص۱۲
[5] حول سیده شهربانو، ص۲۰ و نیز موسوعة التاریخ الاسلامی، ج۴، ص۳۵۷ و ۶۵۲
[6] شهیدی، زندگی حسین بن علی، ص۱۲- ۲۷
[7] مجلسی، بحارالانوار، ج۴۶، ص۹
[8] زندگانی علی ابن الحسین(ع)، ص۱۲
[9] مروجالذهب،ج۱،ص:۳۱۴
[10] طبری، تاریخ طبری، ج۶، ص۱۹۸
